Psychoterapia i duchowość łączne czy rozłączne?
Psychoterapia i duchowość łączne czy rozłączne?
Czy zasadne jest zestawianie tych dwóch rzeczywistości?
Temat ten wzbudza sporo emocji, jest przedmiotem dyskusji – często wcale nie po to, by realnie zbliżyć się do odpowiedzi na to, co może być pomocne dla człowieka, który przychodzi na psychoterapię, by poradzić sobie ze swoimi trudnościami, spotkać siebie, dokonać użytecznych dla siebie zmian. Raczej jest to temat podnoszony podczas debat filozoficznych czy politycznego przeciągania liny. Zachęca się nawet często, by „Boga zostawić za drzwiami”, że duchowość to sprawa intymna, całkowicie poza kontekstem społecznym i niedobrze jest, by była tematem oglądanym podczas terapii.
Perspektywa psychoterapii egzystencjalnej
Z mojej perspektywy i doświadczeń z wielu spotkań z moimi Klientami widzę potrzebę zniesienia tego tabu. Nie znaczy to oczywiście, że rola psychoterapeuty ma ulec modyfikacji. Nadal umawia się on z Klientem na psychoterapię i takie właśnie usługi świadczy. Nie jest to rodzaj kierownictwa duchowego czy spowiedzi. Jednak kontekst duchowy jest nieodłączną częścią życia człowieka
i pomijanie go w myśleniu o człowieku, czy marginalizowanie wydaje się być niewłaściwe i może okazać się szkodliwe i uniemożliwiające posunięcie procesu psychoterapeutycznego w pożądanym przez Klienta kierunku.
Można tu przypomnieć stwierdzenie Victora Frankla, austriackiego psychologa i psychiatry, który podkreśla, że człowiekowi, jako takiemu nie zależy jedynie na fizycznej wegetacji. Natomiast tym, do czego dąży w ostateczności jest istnienie duchowe, człowiek naprawdę pragnie żyć z sensem. Frankl poza tym, że był profesorem neurologii i psychiatrii Uniwersytetu Wiedeńskiego, twórcą trzeciej szkoły wiedeńskiej psychoterapii – twórcą logoterapii, czyli nurtu psychoterapii egzystencjalnej, sam doświadczył wielkiego cierpienia jako więzień obozu koncentracyjnego. W jednej ze swoich licznych książek, „Człowiek w poszukiwaniu sensu”, napisał: „Współczesny człowiek ma za co żyć, ale nie ma po co żyć – ma środki, ale nie ma sensu.” I dalej: „Poszukiwanie sensu stanowi podstawową motywację w życiu człowieka, a nie jedynie jego „wtórną racjonalizację” instynktownych popędów. Sens ów jest unikatowy i wyjątkowy, ponieważ człowiek sam jeden tylko może i musi go wypełnić…”
Odkrywanie duchowości i zdrowie psychiczne
Psychoterapia i duchowość spotykają się szczególnie wtedy, gdy Klient szuka odpowiedzi na pytania o sens życia, rolę cierpienia, lęk przed śmiercią, przeżywaną żałobą. Marginalizowanie tego aspektu, jakim jest duchowość może rodzić frustrację, niemożność „ruszenia z miejsca”, jakiegoś rodzaju zamrożenie – spotykam się z tym podczas rozmów z moimi klientami, którzy mówią o zagubieniu, niemocy, poczuciu braku sensu i bycia niepełnym.
Czasem też duchowość (religijność) staje się pewnego rodzaju zasłoną dymną, murem, który odgradza od skontaktowania się z realnymi trudnościami. Zasady funkcjonowania w jakimś paradygmacie stają się dla takiej osoby klatką, która niejako zwalnia z odpowiedzialności lub możliwości podjęcia potrzebnych zmian. W tym kontekście psychoterapia ma szansę poszerzyć perspektywę.
Podsumowując te rozważania warto pamiętać, że pomijanie duchowości w procesie terapeutycznym i w podejściu do zdrowia psychicznego może uniemożliwiać pełne zrozumienie człowieka, jako istoty wielowymiarowej i jest zaprzeczeniem prawdy o człowieku.
Categories: Warto przeczytać
